Seyda legde ons in deze sessie uit wat het ongemakkelijke gesprek over racisme is en hoe we ermee om kunnen gaan. Voor we het kunnen hebben over tools of gereedschappen waarmee we het gesprek aan willen gaan, moeten we ons eerst afvragen: wat zijn je eigen doelen in zo’n ‘ongemakkelijk gesprek’? Er ligt dus altijd een grote focus op zelfreflectie.
De deelnemers aan het webinar vormden een gemixte groep mensen waarin verschillende subgroepen te onderscheiden waren. Daaruit volgen de vragen: ‘wat maakt het gesprek ongemakkelijk?’ en ‘Voor wie is het ongemakkelijk?’ Ter beeldvorming van de verdeling in de groep gaf Seyda ons de opdracht om onze naam in Zoom te veranderen en aan te geven of je jezelf ziet als zwart of wit en als Nederlands- of Engelssprekend. Op die manier direct de verschillen zo toonbaar maken voelt wat vreemd, maar is wel nodig om het ongemakkelijke gesprek aantoonbaar te maken.
Daarna gaf Seyda ons een korte presentatie over de theorie rondom het ongemakkelijke gesprek. Daarin kwam het volgende aan bod:
Voel je je welkom in deze groep? Waarom wel of niet? Wat zegt dat over hoe je anderen zich welkom kunt laten voelen, wat is daarvoor nodig? Je wilt graag de juiste omgeving creëren, maar voor wie is die omgeving juist?
Het ongemak treedt op bij een ervaring in een omgeving waar iemand zich niet welkom voelt en niet anders kan of niet uit de omgeving weg kan op dat moment. Dat ongemak, daar is nog niet veel ruimte voor en wordt nog niet veel over gesproken. Voor wie is de omgeving positief genoeg om ongemak aan te kunnen gaan? Hoeveel input kun je zelf geven om de omgeving goed in te richten?
Na deze plenaire sessie maakten we in break-out rooms kennis met elkaar via enkele vragen:
- Wat mag er niet gebeuren als er een ongemakkelijk gesprek is?
- Wat mag wel gebeuren?
- Wat is het ongemakkelijke gesprek eigenlijk? En wat is je doel in zo’n gesprek?
Terug in de plenaire sessie deelde iedereen de ervaring uit de break-out rooms.
Als laatste lichtte Seyda nog de Conflict-Dilemma methode uit. Die kan gebruikt worden als zelfreflectie in het ongemakkelijke gesprek en kan je helpen om met de situatie om te gaan.
Je vraagt jezelf af: heb ik een conflict, probleem of dilemma? Als je erachter komt waar het ongemak ligt, kun je eraan werken. Je legt het gesprek open en beweegt weg van het ongemak.
Conflict – Ik wil ik mag niet
Probleem – ik wil ik kan niet
Dilemma – ik wil ik wil niet
We willen heel graag gelijkwaardige maatschappij, maar die bestaat niet. Onze positie in de maatschappij is bepalend voor onze positie in het ongemakkelijk gesprek.
Wederom een heel interessante sessie in de reeks webinars over racisme. Het riep op tot nog veel meer gesprek en discussie en dat was volgens Seyda precies de bedoeling.